Nieuwsbrief - Seizoenstip

Meidoornstruiken (foto links) staan in Nederland vaak in hagen en bosranden.

De takken hebben doorns en het blad is 'veervormig generfd' met een gezaagde bladrand (zie foto rechts). Bij de tweestijlige meidoorn, die erg op de eenstijlige lijkt, rijkt de insnijding tot minder dan de helft tussen bladrand en middennerf. Maar je kunt hem op dezelfde manier gebruiken.

Wat waarschijnlijk het eerst opvalt aan een meidoornstruik, zijn de rode bessen. Deze bevatten een grote pit en wit tot roze vruchtvlees (links) dat bij verdere rijping bruin wordt. Het vruchtvlees van meidoornbessen kun je goed drogen tot een soort vruchtenreep. Rond oktober is daarvoor een goede periode: dan is het vruchtvlees wel al zacht, maar nog niet zo rijp dat de hoeveelheid pectine teveel is afgenomen. Pectine zorgt er namelijk voor dat het vruchtvlees bij drogen een taaie gelei kan vormen.

Een handige manier om deze bessen te verzamelen, is door ze simpelweg één voor één te plukken. Hierbij is het niet erg als je per ongeluk wat meidoorn-takjes en -blaadjes mee verzamelt: deze zijn niet giftig (rechts boven). Voor de smaak, of wat extra suikers, kun je ook andere vruchten verzamelen. Een goede verhouding meidoorn:andere vruchten voor de bramen en rozenbottels die wij verzameld hebben, is 2:1 (rechts). Bij sappiger vruchten met minder pectine, kun je beter iets minder vruchten gebruiken.

De volgende stap is het verwijderen van de meidoornpitten. Dit gaat buiten in het bos handig met een gazen zakje ('mesh bag'): een vervanger van een zeef thuis in je keuken en erg lichtgewicht (links). Om het persen in zo'n zakje te vergemakkelijken, kun je het beste van tevoren wat water toevoegen aan het bakje met de bessen en ze stampen en knijpen tot een pulp, bijvoorbeeld gewoon met je handen.

Nu kun je eventueel extra fruit toevoegen. Kook dit van tevoren wel tot een redelijk dikke pap, zodat het drogen van het fruitleer zo kort mogelijk zal duren. (Hoe je rozenbotteljam maakt, wordt een winter-seizoenstip.) Meng deze fruitpap in een platte pan, bakje of op een zeiltje door de gefilterde meidoorn-pulp. Strijk dit vervolgens effen glad (rechts).

Laat het mengsel enkele uren drogen aan de lucht. Alternatief: verwarm het langzaam als je sneller resultaat wilt, of als de pap vloeibaar blijft. Als het fruitleer goed aan elkaar blijft plakken, kun je het uit de pan halen om verder te laten drogen. In het bos kun je hiervoor een vuur maken van niet-giftige houtsoorten. Daarboven bouw je een stellage die zo hoog is dat het fruitleer niet kan verbranden. Wij deden dit door vier gevorkte takken in de grond te steken en met dwarstakken met elkaar te verbinden. Om te voorkómen dat de warmte langs de zijkanten ontsnapt (bijvoorbeeld bij wind), kun je takken tegen de zijkanten plaatsen. Wij deden dit met varens, waarbij we de stengels ombogen om als rooster te dienen (links). Let daarbij wel op dat deze 'muren' geen vlam kunnen vatten.

Op deze manier droogt en rookt het fruitleer nog eens extra, wat leidt tot betere houdbaarheid (zeker een jaar) en betere smaak. Na enkele uren is je fruitleer klaar (rechts). Je kunt het nu in repen scheuren en in een zakje meenemen als 'tochtenvoer'.

Deze seizoenstip is geïnspireerd door het Youtube filmpje Bushcraft Foraging: Hawthorn Fruit Leather' van MCQ Bushcraft. Zeker een aanrader om deze te kijken!